– Haklarında gıyabî tutuklama veya tutuklama kararı
ile yakalama emri veya zorla getirme kararı bulunan kişilerin yakalanması için
yapılacak aramalarda, ayrıca arama kararı verilmesi gerekli değildir. Bu gibi
hâllerde sadece yakalanacak kişiyle ilişkili işlemler yapılabilir. O yerde
bulunan diğer kişiler hakkında, ayrıca karar verilmemişse, arama yapılamaz.1
Kolluk,
arama yapılacak kapalı yerlerde ve eklentilerinde gerekli güvenlik önlemlerini
alarak kapıyı çalar.
Hâkim kararı
veya kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emriyle yapılan aramalarda veya
karar alınmasını gerektirmeyen işlemlerde, mümkünse o yere girme izni verme
yetkisine sahip kişilerle iletişim kurulmasına çalışılır, kolaylık gösterilmesi
istenir.
Aşağıdaki
hâllerde iletişim kurmadan arama amacıyla kapalı yerlere ve eklentilerine
girilir:
a) Arama
yapılacak olan yerin konut veya yerleşim yeri olarak kullanılmadığının
bilinmesi,
b) Arama
esnasında bu yerlerde kimsenin olmadığının anlaşılması,
c) Bu
yerlerde oturan veya izin vermeye yetkili kişinin arama öncesinde
bilgilendirilmesinin, delil karartmasına yol açarak aramanın amacını tehlikeye
sokacak veya kolluk memurlarını veya diğer bireyleri tehlikeye düşürebilecek
olması.
Diğer
hâllerde, kolluk memurları arama kararını gösterirler.
Gecikmesinde
sakınca veya tehlike bulunması hâlinde, bilgilendirme içeri girildikten sonra
da yapılabilir.
Aramayla
görevlendirilenler, aramaya karşı çıkılması hâlinde, durumun haklı kıldığı
ölçüde güç kullanarak direnci ortadan kaldırabilirler. Bilgilendirme
yapıldıktan sonra, kapı açılmadığı takdirde güç kullanılacağı ihtar edilir ve
buna rağmen kapı açılmazsa zorla eve girilir ve arama gerçekleştirilir. Güç,
kademeli bir şekilde artarak kullanılabilir.
Bulundurulması
suç teşkil eden eşyanın arandığı evde bulunan kişilerin üstü, güvenlik veya suç
eşyasının elde edilmesi amacıyla aranır.
Arama,
bulunması istenen şeyin boyutu ve niteliği göz önüne alınarak, amaca ulaşmak
için gerekli olan ölçüde gerçekleştirilir.
Aranacak
yerde bulunan kişilerin özel hayatlarına ve mallarına gereken azamî özen
gösterilir.
Kasa gibi,
açılması özellik isteyen eşya, kolluk tarafından veya masrafları kollukça
karşılanmak üzere bu konudaki meslek erbabına açtırılır. Bu işlemin o yerde
yapılmasının masraflı, külfetli veya oraya zarar verebilecek nitelikte olması
durumunda, eşya kolluk tarafından muhafaza edilen başka bir yere götürülerek de
açılabilir.
Arama
sırasında rastlanan özel kâğıt ve zarflar, içinde müsadereye tâbi bir eşya
bulunması ihtimali dışında açılmaz; açılsa dahi yazılı bilgiler okunamaz.
Aramada
hazır bulundurulacaklarla ilgili olarak aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) Aranacak
yerlerin sahibi veya eşyanın zilyedi aramada hazır bulunabilir; kendisi
bulunmazsa temsilcisi veya ayırt etme gücüne sahip hısımlarından biri veya
kendisiyle birlikte oturmakta olan bir kişi veya komşusu hazır bulundurulur.
b) Şüphelinin
veya sanığın yakalanabilmesi veya suç delillerinin elde edilebilmesi amacıyla,
diğer bir kişinin konutu, işyeri veya ona ait diğer yerlerde yapılacak
aramalarda, zilyet ve bulunmazsa yerine çağrılacak kişiye, aramaya başlamadan
önce aramanın amacı hakkında bilgi verilir.
c) Kişinin
avukatının aramada hazır bulunmasına engel olunamaz.
d) Geceleyin
herkesin girip çıkabileceği lokanta, bar, pavyon, gazino, meyhane gibi yerler
ile kıraathane ve oyun oynatılan benzeri yerlerin aranmasında tanık bulundurulması
gerekmez.